IIIF-protocol
Het IIIF-protocol – voluit International Image Interoperability Framework – is een internationale standaard voor het open en gestandaardiseerd toegankelijk maken van digitale afbeeldingen (zoals erfgoedobjecten, kunstwerken, manuscripten, kaarten of foto's). Het is vooral ontwikkeld voor instellingen als musea, bibliotheken, archieven en universiteiten, die grote beeldcollecties beheren en willen ontsluiten op een manier die duurzaam, deelbaar en herbruikbaar is.
Waar traditionele beeldpublicaties vaak afhankelijk zijn van eigen viewers, formaten of platforms, biedt IIIF een manier om afbeeldingen via een gestandaardiseerde URL-structuur en API’s (Application Programming Interfaces) beschikbaar te maken. Hierdoor kunnen beelden niet alleen flexibel worden gepresenteerd in verschillende viewers, maar ook makkelijk worden gecombineerd met beelden van andere instellingen – zelfs als die wereldwijd verspreid zijn.
Een belangrijk kenmerk van IIIF is dat het resolutie-onafhankelijk werkt. Dat betekent dat één en dezelfde afbeelding via het IIIF-protocol in verschillende uitsneden, formaten en zoomniveaus opgevraagd kan worden, zonder dat meerdere versies hoeven te worden opgeslagen. Dit maakt het ideaal voor bijvoorbeeld hoge-resolutiescans van schilderijen, handschriften of kaarten. Onderzoekers kunnen details bestuderen, curatoren kunnen beelden annoteren, en ontwikkelaars kunnen IIIF-beelden gebruiken in educatieve of publieksgerichte toepassingen.
IIIF bestaat uit verschillende onderdelen. De Image API regelt hoe een afbeelding wordt opgevraagd, bijvoorbeeld welk deel, welk formaat, welke rotatie of kleurmodus. De Presentation API beschrijft de context waarin beelden gepresenteerd worden, bijvoorbeeld als een volgorde van pagina's in een manuscript of als een tentoonstelling. Daarnaast zijn er API’s voor zoeken, annoteren en authenticeren.
Veel grote instellingen gebruiken IIIF, waaronder de British Library, het Rijksmuseum, de Koninklijke Bibliotheek, Europeana en de Bibliothèque nationale de France. Ook in Nederland wordt IIIF actief gepromoot door het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE), omdat het bijdraagt aan de open, verbonden en duurzame ontsluiting van digitale erfgoedcollecties.
