CIDOC Conceptual Reference Model
Het CIDOC Conceptual Reference Model, vaak afgekort als CIDOC CRM, is een internationaal erkend datamodel dat is ontwikkeld om cultureel erfgoed op een betekenisvolle manier te beschrijven en met elkaar te verbinden. Het model is ontstaan binnen CIDOC, de documentatiewerkgroep van de International Council of Museums (ICOM), en is sinds 2006 officieel erkend als ISO-standaard. Het doel van het model is om een gemeenschappelijk denkkader te bieden voor erfgoedinstellingen, zodat zij hun informatie op een eenduidige manier kunnen vastleggen en uitwisselen.
In de praktijk betekent dit dat CIDOC CRM gebruikt wordt om erfgoedinformatie niet alleen goed te structureren, maar ook om verbanden tussen gegevens zichtbaar te maken. Erfgoedinstellingen bezitten vaak verschillende soorten informatie: een museum heeft objecten in de collectie, een archief bewaart documenten over die objecten, en een bibliotheek beschikt over publicaties waarin diezelfde objecten worden besproken. CIDOC CRM maakt het mogelijk om deze verspreide kennis met elkaar te verbinden. Niet op oppervlakkig niveau, maar op betekenisniveau – het model legt uit hoe dingen met elkaar samenhangen: wie iets heeft gemaakt, wanneer dat gebeurde, waar het plaatsvond, en in welke context.
De kracht van CIDOC CRM zit in de manier waarop het abstracte concepten en gebeurtenissen modelleert. Het beschouwt erfgoed niet als een verzameling losse feitjes, maar als een netwerk van relaties. Een object wordt niet alleen gedefinieerd als een fysiek ding, maar ook als iets dat een geschiedenis heeft – het is ooit gemaakt, bewaard, getoond, bestudeerd of gerepareerd. Al deze handelingen en verbanden kunnen met CIDOC CRM worden beschreven. Daardoor ontstaat er een rijke, contextuele weergave van erfgoed die veel meer laat zien dan alleen de basisinformatie.
Het model is vooral belangrijk in de context van linked data en het semantisch web. Door gegevens volgens het CIDOC CRM-structuurmodel op te slaan, kunnen ze beter met elkaar worden verbonden – zowel binnen als tussen instellingen. Dit is van grote waarde voor erfgoedportalen, digitale tentoonstellingen, onderzoeksomgevingen en onderwijsplatforms. In Nederland speelt het model bijvoorbeeld een rol in de strategie van het Netwerk Digitaal Erfgoed, waar het wordt ingezet om collecties uit verschillende domeinen (zoals musea, archieven en bibliotheken) semantisch te koppelen.
Kortom, CIDOC CRM is geen tool of softwarepakket, maar een fundamenteel model om betekenisvolle structuur aan te brengen in erfgoedinformatie. Het stelt instellingen in staat om hun collecties in een breder netwerk te plaatsen, verbanden te leggen tussen mensen, objecten, gebeurtenissen en plaatsen, en erfgoeddata duurzaam te ontsluiten voor onderzoek, educatie en publieksgebruik.
